Trong ngũ triền cái có tham triền cái : Tham là lòng ham muốn của mình che đậy, làm cho mình không thấy vật ham muốn đó sẽ làm khổ mình. Thí dụ: khi thấy một chiếc xe Dream (xe mô tô 2 bánh của Nhật) khởi tâm ham muốn, tìm mọi cách kiếm tiền, đi làm dành dụm để mua sắm nó. Đó là cái khổ thứ nhất. Đến khi sắm được xe, chạy xảy ra tai nạn gảy chân tay. Đó là cái khổ thứ hai. Có khi xe bị hư giữa đường phải đẩy bộ. Đó là cái khổ thứ ba. V.v... Thế mà khi lòng ham muốn nổi lên, người ta không thấy cái khổ. Cho nên gọi đó là triền cái (ngăn che không thấy khổ).
Vậy tham triền cái là cái màn ngăn che không cho ta thấy tâm tham đem đến sự tai hại nào? không thấy nó đem đến sự đau khổ cho mình, cho người và cho các loài vật khác như thế nào? Ví dụ:
- Tham muốn ăn thịt các loài động vật, tạo nghiệp xấu phải gặt quả bệnh tật, tai nạn, chết yểu, bị bỏng, bị đâm, bị chém, bị xiềng, bị xích, bị ăn thịt, bị trật tay, trật chân, gảy tay, gảy chân, gảy cổ, gảy xương sống, té xe, đụng xe, xe tông, xe cán,...
- Tham ăn uống, thì dẫn đến tiêu hóa không kịp, ăn nhiều những chất kích thích mạnh như ớt, các thức ăn cứng,... sẽ dẫn đến khó tiêu, bệnh tiêu hóa, đường ruột, dạ dày, sơ gan, bao tử,...Ăn nhiều, no làm cho cơ thể chậm chạp, muốn ngủ, lừ đừ, thiếu sáng suốt,...
- Uống rượu bia, thuốc lá, làm cho ảnh hưởng đến thần kinh, gan, phổi, tim,...và phát triển thành bệnh sau này, tính tình dễ nóng giận không biết kềm chế, thiếu sáng suốt, hay gây sự, đánh nhau, làm cho mọi người xa lánh.
- Tham lam trộm cắp thì bị rượt đuổi, bị té xe gảy tay gảy chân, bị đánh đập, bị ở tù, bị đuổi việc, bị mang tiếng xấu, bị người đời tránh xa, nói xấu, khinh bỉ,...
- Tham muốn dâm dục, bị bệnh kín, chữa trị đau đớn, hoa mòn sức lực, tinh khí, cơ thể mau suy yếu, bị bệnh thận, đau lưng, tốn tiền chữa bệnh,...
- V.v...
Làm thế nào để chúng ta có thể hiểu và sống với đức ly tham được ?
Do hiểu rõ các pháp thế gian này là "vô thường, là không có gì là ta, là của ta là bản ngã của ta", cho nên chúng ta mới sống được như vậy. Tại sao?
Ai cũng biết, thân con người và tất cả các pháp thế gian: cha mẹ, vợ chồng, con cái, các loài thú vật, cây cỏ, cái bàn cái ghế, chiếc xe, căn nhà, núi, sông, biển,...đều thay đổi, đều bị sanh, bị già, bị bệnh, bị chết, bị sầu khổ, đều bị ô nhiễm,...không ai hay vật gì có thể tự làm chủ, đều bị quy luật nhân quả này chi phối, thay đổi rồi tiến dần đến sự tự hoại diệt. Từ đó ta hiểu rõ tất cả các pháp thế gian là vô thường, là không có gì là ta, là của ta và bản ngã của ta. Nếu là ta, là của ta thì ta phải làm chủ nó, bảo nó không được già, không được bệnh, không được chết, không được sầu, không được ô nhiễm bất tịnh. Nhưng nó đâu có nghe lời, nó vẫn biến hoại theo quy luật vô thường.
Do không hiểu rõ quy luật vô thường này, mà con người thường vô minh chấp vào cái thân là mình, là của mình, là bản ngã của mình, tài sản vật chất của cải,...là của mình. Họ đi tìm đủ mọi cách cung phụng cho nó, lo cho nó, chiều chuộng nó, trang điểm cho nó đẹp, thỏa mãn những dục vọng tham muốn cho nó,... Ví dụ:
- Tham muốn ăn ngon, ăn nhiều, ăn đủ thứ món Á, Âu, thích đi chợ, nấu ăn, nay nấu món này, ngày mai nấu món khác, nghe ai nói có món gì ngon thì học rồi nấu, ăn suốt ngày, đói là ăn, thấy ngon là thèm ăn, thấy món đó lạ là muốn thử, đi hết quán này đến quán nọ để thử đủ loại món ăn,...
- Tham ngủ nghĩ, ngủ nướng, ngủ cả ngày, buồn ngủ thì đi ngủ.
- Tham có danh vọng, quyền lực, chức vị cao, thích làm quan to, thích lảnh đạo, thích làm ông chủ, thích có bằng cấp cao, thích quen những người có quyền lực, chức vị cao,...
- Tham có nhiều tiền bạc, của cải tài sản, vật chất. Thích làm giàu, thích đầu tư, kinh doanh để mau giàu,...
- Tham muốn sắc đẹp, sắc dục, thấy ai đẹp, tính tình vừa với mình thì muốn làm quen rồi muốn chiếm đoạt người đó làm của mình, ai đụng đến thì ghen, ai bỏ mình thì hận, muốn thỏa mãn nhục dục, thích đùa giỡn với tình yêu,...
- Tham muốn mặc đẹp, trang điểm cho nó, sức nước hoa, đeo vàng, kim cương cho nó, sửa sắc đẹp, thoa kem,...
- Thích mua sắm, nghe đâu có hàng rẽ, hàng tốt, hàng khuyến mãi, hàng giảm giá là chạy tới, sắp hàng mua cho bằng được, mua hết vật này đến vật khác, thấy vừa mắt, lạ, đẹp, quý, hiếm, đồ ngoại quốc, đổ cổ, đồ hiện đại kỹ thuật cao, công nghê cao đều mua về cho bằng được,...
- Ham thích tích trữ đồ đạc trong nhà nhiều, có nhiều thứ không dùng đến cũng để đó, biết người khác cần cũng không lấy ra cho. Rồi thời gian trôi qua, đồ sắt thì rĩ sét, đồ điện thì chạm mạch, đồ nhựa thì cứng giòn bể, quần áo thì bị chuộc cắn hoặc mọt ăn,...đồ mới thì thành đồ củ, hết thời, hết hạn sử dụng, phải vứt bỏ hết.
- Tham muốn đi chơi đi đây đi đó, đi du lịch, đi ra biển, lên núi, đi săn bắn, đi câu cá,...
- Tham muốn có nhiều bạn, có nhiều người quen, có tri kỷ,...
- Tham thích nuôi loài động vật nhỏ: chó, mèo, kỳ đà, thỏ, chuột, chim, rắn,...
- V,v...
Chính những tham muốn đó là để cung phụng, lo và chiều chuộng cho cái thân, do lầm chấp cái thân và những tài sản, của cải là mình là của mình, là bản ngã của mình.
Chỉ người sáng suốt hiểu rõ cái thân và các pháp thế gian không phải là mình, là của mình là bản ngã của mình mới sống với đức ly tham, họ buông xả sạch tất cả. Cụ thể như:
- Họ sống thiểu dục tri túc, ít muốn biết đủ, đơn giản, không mua sắm, trang điểm làm đẹp, không cần nhà to rộng lớn, không nằm giường cao gối đẹp, ...
- Họ không sợ nghèo, không màng phú quý giàu sang, không cần cầu hoặc tạo phước báu.
- Họ không thích làm chủ, làm ông lớn, không thích đứng tên sở hữu tài sản đất đai của cải.
- Không tham ăn, không chạy theo ăn uống, ngủ nghỉ, không ăn uống phi thời, chưa đến giờ ăn thì không ăn, chỉ ăn một ngày một bửa, ngủ vài tiếng cho lại sức là đủ.
- Họ không màng hưỡng thụ những lạc thú thế gian, đi chơi đây đó, xem phim ảnh, nghe ca nhạc, hát karaoke, xem kịch cười, lên internet chat hoặc đọc tin tức, gặp bạn bè, người thân quen,...
- Họ không ham thích nghe nói những chuyện phím, chuyện của người khác, chuyện tào lao, chuyện trai gái, chuyện buôn bán kinh doanh kiếm tiền, chuyện kinh tế, chính trị, quốc tế,...
- Khi thấy của rơi thì hoặc để yên đó cho người đánh rơi quay lại tìm thấy, hoặc lượm lên mang đến công an, hoặc tự mình đem trả lại cho chủ, không tham lấy một vật gì dù đó là một vali tiền, hủ vàng vì họ hiểu rõ tất cả những thứ đó là rắn độc, là thuốc độc. Khi tự tay mình đem trả thì không nhận phần thưởng nào.
- Không tham lam trộm cắp của ai. Trước khi lấy vật gì thì nên xin phép, dù là một cây kim sợi chỉ, trái chuối, tờ giấy,...
- Khi đi làm không sử dụng tài sản và máy móc của Cty làm việc riêng cá nhân như lấy giấy viết bài học, in photocopy, gọi điện thoại,...không sử dụng thời gian làm việc làm những việc cho cá nhân hoặc đi làm muộn về sớm.
- Không hái ngắt bông hay quả của nhà hàng xóm hoặc trong công viên, dù là những cây bông hoặc quả đó thòng qua nhà mình,...
- Đến nhà người khác, họ không nhìn ngó lung tung, khi thấy có những vật lạ, đẹp, mới, hiếm quý, không khởi lòng tham xin, hoặc tìm mua cho bằng được. VD khi đến nhà người bạn thấy nhà bạn có trồng cây hoa đẹp, hiếm, liền khởi lòng muốn xin về trồng là tham.
- Sống không tham gia vào các trò chơi thắng thua, cờ bạc, chứng khoáng, cá độ, chơi đề...
- Không tham gia vào những cuộc thi đua, đoạt giải, tranh hạng,...
- Không tham mua vé số để trúng.
- Không lợi dụng chức quyền để nhận hối lộ, tham lam, ăn xén, cắt bớt tài sản chung, tài sản nhà nước, chính phủ bỏ vào túi riêng.
- Không tham danh, lợi, không tranh giành quyền lực, địa vị, chức vị với ai, ai có năng lực và muốn thì họ sẵn sàng nhường.
- Không giành bất kỳ vật gì với ai, ai muốn họ đều nhường nhịn cho người khác. Chỉ cần biết ai cần, họ có ưu tiên cũng nhường cho người khác. VD: biết em mình cần tiền để làm ăn, cha mẹ có để dành một số tiền cho mình, mình cũng nhường số tiền đó cho em. Hoặc khi cha mẹ để lại tài sản cho mình là nhiều nhất, còn những người khác thì ít hơn. Thấy những người khác so đo, có ý đòi chia lại, mình liền đồng ý, kể cả ai muốn nhiều mình cũng cho luôn, ai muốn chiếm hết, cũng cho luôn.
- Không tham đắm sắc dục, nhục dục vì họ biết đó là những thứ bất tịnh, là nguyên nhân của sanh tử luân hồi.
- Khi thấy bất kỳ vật gì ngoài phố, mặc dù là vật người khác bỏ cũng không lượm về nhà, để dành sau này dùng.
- Sống không ích kỷ chỉ lo cho bản thân, mà luôn sẵn sàng
chia sẻ, bố thí những gì mình có cho mọi người, không tiếc rẻ. - Ai mượn gì, làm mất cũng không sao, không trả cũng không sao, luôn vui vẻ, không hỏi đòi lại. VD khi có người mượn tiền không trả, cũng không đòi vì người có đức ly tham hiểu rằng người kia không phải có ý không trả, mà vì họ đang gặp khó khăn, làm ăn thất bại,...
- Ai cần gì, đều sẵn sàng giúp đỡ: tiền bạc, của cải, tài sản, sự hiểu biết. Những gì mình làm ra, sáng tạo ra, sẵn sàng chia sẻ những phát mình sáng kiến cho người khác, không cần đăng ký bản quyền, ai cần cho hết.
- Không tích trữ đồ đạc dư thừa, có dư vật gì, biết ai cần thì đem cho ngay.
- V.v...
Tóm lại, khi hiểu rõ rằng cái thân và tất cả các pháp thế gian là vô thường, không có gì là ta, là của ta là bản ngã của ta thì ta không còn cung phụng, lo lắng, chiều chuộng cho cái thân và những tài sản, của cải nữa. Ngược lại, họ chỉ sống với đức ly tham, buông xả sạch, không dính mắc và không để cho lòng tham muốn chi phối, cám dỗ, lôi kéo và tác động và tâm họ nữa. Họ chỉ nguyện suốt đời sống đời sống ly tham để bảo vệ chân lý giải thoát - "Diệt đế" - chân lý thứ ba trong Tứ Diệu Đế, đó là "tâm bất động thanh thản an lạc và vô sự."
Do vậy, mỗi khi tâm tham khởi ra, người có đức ly tham liền tác ý đuổi niệm ham muốn đi và dẫn tâm vào chân lý giải thoát "tâm bất động thanh thản an lạc và vô sự.". Người có đức ly tham luôn biết cách sống mang niềm vui và hạnh phúc đến cho chính mình, cho người và cho muôn loài vạn vật.
Để hiểu rõ về đức ly tham, xin mời các bạn đọc thêm tại đây.
hoặc xin mời các bạn đọc tiếp bài "Đức Lý Sân"
No comments:
Post a Comment