ĐỨC TÔN TRỌNG

Khi con người sống với lòng yêu thương chân thật, thì chỉ muốn đem niềm vui và hạnh phúc đến cho người và muôn loài vạn vật khác. Lấy niềm vui và hạnh phúc đó làm niềm vui và hạnh phúc cho mình. Do vậy mà trong cuộc sống hằng ngày con người sống biết cung kính và tôn trọng nhau để đem đến cho nhau sự bình an và nụ cười.

Tôn trọng nhau là biết coi trọng sự sống của nhau không còn phân biệt giới tính, tuổi tác, trình độ, sang giàu hay nghèo hèn, nông thôn hay thành thị, tôn giáo hay dân dộc...Dù là một em bé hay người nhỏ tuổi hơn, mình vẫn sống cung kính và tôn trọng.

Sự sống rất là quý, ai sống biết tôn trọng sự sống thì sẽ không xem thường những loài động vật. Vì chúng cũng ham sống sợ chết như chúng ta. Vậy tại sao chúng ta lại vì sự sống của mình mà cướp mạng sống của kẻ khác. Do tôn trọng sự sống của các loài động vật thì chúng ta không nên giết hại hay ăn thịt chúng. Loài vật mà chúng ta còn biết tôn trọng thì làm sao con người chúng ta không tôn trọng được phải không các bạn. Đó chính là đạo đức của con người. Một đạo đức chân thật đem niềm vui và hạnh phúc đến cho mình, cho người và cho muôn loài vạn vật. Thiếu đi một điều kiện thì chưa hẳn gọi là người có đạo đức trọn vẹn. Người nào sống với đạo đức nhân bản nhân quả này thì người đó chắc sẽ là hạnh phúc nhất.

Để có thể sống một cuộc sống biết tôn trọng người, tôi thường rút ra những câu nhắc nhở sau để răn nhắc mình.

1. Những gì mình không muốn thì chớ làm cho người.
2. Những gì mình thích thì làm cho người, mình muốn thành công thì người cũng muốn thành công, vậy ta hãy giúp người.
3. Biết ơn mọi người đã chỉ cho mình những sai sót, thiếu sót và đã giúp ta.
4. Nhường nhịn người.
5. Bỏ qua, thông cảm và tha thứ.
6. Lắng nghe người.
7. Có lòng tin vào người.
8. Hãy đối xử với người khác bằng cách mà mình muốn người khác đối xử với mình.
9. Đáp ứng, thỏa mãn mọi nhu cầu thiện cho người.
10. Đừng nên bắt ép mọi người theo ý mình, mà nên tìm hiểu mọi người cần gì?
11. Không nên vì những quan niệm khác biệt mà dẫn đến tranh luận đúng sai. Phải biết chấp nhận sự khác biệt của tất cả mọi người. Khác biệt về ý nghĩ, về hành vi, hình dáng, giọng nói, lời nói, điệu bộ, quan niệm sống và tư tưởng,…
12. Tôn trọng lời nói, ý nghĩ và hành động của mọi người kể cả cái sai của họ.
13. Không nên công kích, chỉ lỗi, buộc tội, nói cái sai của người.
14. Không nên làm người sợ hãi, tạo ra không khí, tình huống hay hoàn cảnh sợ hãi cho người, khiến họ luôn lúc nào cũng ở thế phòng thủ, lo bảo vệ bản thân.
15. Tôn trọng người thì đặt lợi ích của mọi người lên trên lợi ích của cá nhân.
16. Tôn trọng người xây dựng trên cơ sở tự giác, tự nguyện chứ không ép buộc, bắt buộc, cấm đoán hoặc bắt nghe theo và làm theo ý mình.
17. Tôn trọng người là vui vẻ với mọi lời nói, hành vi và công việc của người.
18. Tôn trọng người là đem niềm vui, sự hòa hợp đến với mọi người chứ không phải là sự lo lắng, nỗi buồn hay sự chia rẽ.
19. Tôn trọng người thì không nói dối người, nói xấu người, chê bai, chỉ trích, phàn nàn, buộc tội, trêu chọc, mắng chửi, mạt sát, mạ lị, to lớn tiếng, vu oan, đổ lỗi, nói oan ức, hăm dọa, đe dọa, xưng hô vô đạo đức “mày, tao, mi, tớ, nó, đồ này, đồ nọ, con này, con nọ”, những từ vô văn hóa chửi thề tục tĩu, hay thề độc, những lời không đẹp lòng người, những lời nói mất đoàn kết, ly gián nhau,v.v…
20. Tôn trọng người thì chỉ có biết thương yêu và tha thứ, không sân giận hay buộc tội, đổ lỗi cho người.
21. Tôn trọng người thì giúp đỡ người.
22. Tôn trọng người thì không nên đặt người vào tình huống khó xử khiến họ phải luôn ở trạng thái cảnh giác với ta.
23. Tôn trọng người thì không nên tạo tâm lý muốn kiểm soát, điều khiển hay khống chế người.
24. Tôn trọng người thì giúp cho người đạt được những điều họ muốn, nhất là những điều thiện.
25. Tôn trọng người thì đem lại sự bình an, thanh thản, an lạc và vô sự cho mọi người.
26. Tôn trọng người thì chớ tạo ác pháp cho người như sợ hãi, tức giận,v.v…
27. Tôn trọng người thì đừng làm người bị thiệt thòi vì quá coi trọng lợi ích của mình hơn lợi ích của người.
28. Tôn trọng người thì không nên để người nghe bất kỳ sự phàn nàn, chỉ trích, chê bai hay nói xấu về họ.
29. Tôn trọng người thì đừng dùng quyền lực ức hiếp người mà chỉ dùng tình thương đối xử với người.
30. Tôn trọng người thì khi có việc rắc rối gì xảy ra không nên tạo cảm giác cho người rằng chính họ là người có lỗi, hay tạo cảm giác lo lắng cho họ hoặc họ đáng bị khiển trách.
31. Tôn trọng người thì luôn tạo cho không khí, tình huống hay tâm trạng an toàn cho mọi người hơn là sự nguy hiểm.
32. Tôn trọng người thì chớ nên nghi ngờ người, luôn sống với lòng tin cậy hoàn toàn.
33. Tôn trọng người thì không nên làm người bị tổn thương với bất kỳ lời nói hay hành vi nào.
34. Tôn trọng người thì chớ nhắc lại những lỗi đau hay kỷ niệm xấu trong quá khứ.
35. Tôn trọng người thì khi gặp khó khăn hay chuyện rắc rối xảy ra không nên đổ lỗi cho người mà nên nhận lỗi về mình, không xét đoán đúng sai mà nên tìm ra biện pháp giải quyết vấn đề hơn là tìm lý do.
36. Tôn trọng người thì luôn luôn tạo sự hòa hợp hơn là chia rẽ hay bất đồng.
37. Tôn trọng người thì luôn giữ gìn, bảo vệ tài sản hay tính mạng người.
38. Tôn trọng người thì chúng ta ước mong mọi điều tốt lành đến với người chứ không phải là tai nạn hay bệnh tật để họ phải trả quả báo ác.
39. Tôn trông người thì chúng ta ước mong mọi người đạt được những gì họ ước muốn hay hy vọng, và chúng ta hãy vui mừng khi thấy người khác đạt được những gì cần đạt chứ không phải là ganh ty, hay ghen ghét.
40. Tôn trọng người là chấp nhận cái sai, cái xấu của người và tìm cách giúp đỡ chứ không phải khinh chê người.
41. Tôn trọng người là giúp đỡ người lúc hoạn nạn, khó khăn chứ không khước từ hay từ chối sự kêu cầu van xin giúp đỡ của người, dù đó là người ác.
42. Tôn trọng người thì từng hành vi hay lời nói phải hòa nhã, nhã nhặn, nhẹ nhàng, ôn tồn, dịu dàng, lịch sự, thanh cao và trong sáng.
43. Tôn trọng người thì chúng ta xây dựng tập thể trên cơ sở của sự hòa hợp, sự thương yêu và tha thứ chứ không trên quyền lực gây áp lực để khống chế, quản lý người.
44. Tôn trọng người thì không nên can thiệp vào đời sống cá nhân của người hay trách nhiệm riêng của mỗi người, không đi quá quyền hạn hay giới hạn của mình.
45. Không nên công kích người khác bằng những lời khiển trách hay đổ lỗi.
46. Tôn trọng người thì hãy nói với người rằng: “Tôi luôn dành thời gian để nghe bạn, vì bạn là người quan trọng đối với tôi nên tôi sẽ quan tâm đến những gì bạn nói”
47. Tôn trọng người thì biết lắng nghe người nói, không ngắt lời đang nói. Hãy lắng nghe bằng lòng yêu thương và kiên nhẫn.
48. Tôn trọng người thì chúng ta hãy quan tâm đến vấn đề của người nói, đừng nghĩ rằng những gì người khác nói là không quan trọng chỉ có những gì mình nói mới quan trọng. Lắng nghe tạo điều kiện cho người được bày tỏ với chúng ta không chỉ lời nói mà cả cảm xúc (nhất là đối với trẻ em hay người dưới quyền) “Tình yêu là biết lắng nghe, và biết lắng nghe là tình yêu”.
49. Tôn trọng người thì không nên phê bình và chỉ bảo người khác nên sống như thế nào.
50. Tôn trọng người thì không nên nghĩ rằng tìm cách uốn nắn người khác theo ý muốn của mình. Điều đó nghĩa là ta đã phủ nhận nhân cách của người đó và đồng hóa họ với mình. Khi đó, chúng ta không giao tiếp với họ bằng trái tim yêu thương mà bằng tư tưởng bảo thủ và hiếu thắng của mình.
51. Tôn trọng người thì không ganh đua, ghen tị.
52. Tôn trọng người thì không nên chuyên quyền, áp đặt đối với người khác sống theo “mẫu người” mà ta mong muốn mà hãy biết trân trọng và chấp nhận người khác đúng với bản chất của họ.
53. Tôn trọng người thì không nên điều khiển người.
54. Tôn trọng người là biết tôn trọng sự bí mật, thời gian và tự do của người.
55. Tôn trọng người thì không nên bỏ rơi người khi đang gặp khó khăn hay người cần sự quan tâm của mình.
56. Tôn trọng người thì không nên nói những bí mật của người như: bệnh tật, cái dỡ, cái xấu, những điều thầm kín, những bạn bè, người thân, quá khứ, ước mơ, mục đích và những gì người không muốn được nói ra.
57. Tôn trọng người là tôn trọng sự sống của người: không giết, không trộm cắp, không tà dâm, không khuyến khích hay lôi kéo người vào con đường nghiện ngập (thuốc lá, rượu bia, hút chích xì ke ma túy và những chất kích thích khác).
58. Tôn trọng người thì không nên đe dọa sự sống của người bằng lời nói hay dùng dao búa, gậy, gộc, kiếm, súng, thuốc độc, v.v…
59. Tôn trọng người thì tôn trọng những gì người tâm sự, biết lắng nghe, cảm thông và yêu thương.
60. Tôn trọng người thì không nên nói những điều hạ liệt, những lời nói gợi dục và ác pháp.
  - Không nên nói những lời nói gợi dục như nói về tài sản, đất đai, nhà cửa, tiền bạc, mua bán, xe, máy móc, chợ búa, đồ dùng, cửa hàng, siêu thị, máy móc, giá cả, tình hình kinh tế, chính trị, quốc tế hay bất kỳ nghành nghề khoa học nào).
  - Không hỏi thăm về chuyện riêng tư, chuyện tình cảm gia đình.
  - Không lôi kéo người vào những việc làm ác như giết người, giết chúng sinh, trộm cắp, tà dâm, dâm dục, nói dối, lường gạt, nói xấu, đặt điều không có thật, chia rẽ nhau.
61. Tôn trọng người thì không nên gọi người bằng những danh từ như: cô mập, chú mập, cô lùn, anh lùn, ông cà thọt, cô lé, ông điếc, bà câm, lão mù, mày, thằng đó, con kia, v.v…
62. Tôn trọng người thì không nên dùng những danh từ nói bóng gió như Đề Bà đạt đa, Võ Tắc Thiên,…
63. Tôn trọng người thì xưng hô lịch sự “Thưa”, “Kính”, “Dạ”, “Vâng”.
64. Tôn trọng mọi người thì không nên nói lớn tiếng, cười đùa, ồn ào giữa nơi công cộng, khu đông người, khu yên tĩnh, khu trang nghiêm,...
65. Tôn trọng mọi người thì nên biết thứ tự trước sau, lịch sự. Vào khu công cộng, mua sắm, khách sạn, nhà hàng,... mọi nơi, nên biết nhìn trước sau, đứng sắp hàng thứ tự, không chen ngang, xô đẩy. Ngược lại sẵn sàng nhường ưu tiên cho người già, phụ nữ mang thai,...
66. Tôn trọng người thì nên biết để ý trước sau. Ví dụ: Trên bàn 8 người ăn có dĩa trái cây gồm 8 miếng, biết đó là món ăn mình thích nhất cũng không nên tự ý gắp nhiều hơn 1 miếng. Biết ai thích thì nhường phần của mình cho người khác.
69. Tôn trọng người thì tôn trọng cả người chết, không nên nói những lời nói bất kính đối với người đã chết. Vào nhà gặp bàn thờ người chết thì cung kính; thấy người hoặc vật chết ngoài đường thì đem chôn và lập mộ bia cho họ.
70. V.v...
 
Ngược lại của lòng tôn trọng là “cái tôi” là người đang xây dựng bản ngã to lớn cho mình, là những người ích kỷ, chỉ biết sống vì bản thân, không để ý đến cảm nhận của người khác, những người như vậy đã đánh mất tình yêu thương, đánh mất đức hiếu sinh. Những người như thế thật đáng thương.